آیا میله نقره ای مصر باستان قدیمی ترین پول جهان است؟

این شیء یک عدد میله نقره ای باستانی ممهور به نام فرعون توت‌عنخ‌آمون (Tutankhamun) است. و قدمت آن بین 1345 الی 1327 پیش از میلاد تخمین زده می شود.

در صورتی که مصریان سلسله هجدهم پیش از این ، سکه تهیه و استفاده می کردند ، این فرضیه مطرح می شود که:

آیا باید آغاز پیدایش سکه را تا هزاره پیش از میلاد پیش بینی کنیم؟

تصویری جدید از تاریخ پولی

این میله نقره ای که توسط موسسه Numismatica Genevensis SA ارائه شده ، نشانه قابل توجهی است از استفاده میله های كوچک براساس یک سیستم حسابداری گسترده كه با ضرب علامت تضمین شده بود ، ممكن است همانطور كه قبلاً تصور می شد ، اختراع لیدین-یونانی نبوده باشد. این مورد سؤالاتی درباره نسخه تاریخچه مفهوم پولی ما ایجاد می کند و ممکن است کاملاً با دانش و ذهنیت ما در مورد چگونگی شکلگیری فرهنگ یونان باستان تغییر دهد. و این گمانه که یونانیان باستان از نوآوری های خارجی برای توسعه مفاهیم و کلمات مناسب برای استفاده روزمره در روزگار خود استفاده می کردند ، غریبه نباشد. یونانیان این ایده را نه تنها برای اهداف خود ، بلکه برای صادرات به عنوان نوآوری از خودشان به دیگر جوامع مناسب ساختند.

بنابر اعلام موسسه یادشده، میله قطره ای شکل یادشده یکی از دو قطعه از مجموعه راجر پریر است. او در سال 1968 درگذشت. دختر وی پس از مرگ وی در ابتدای دهه 1970 این مجموعه را فروخت و از آن زمان تاکنون این میله نقره بخشی از یک مجموعه خصوصی در سوئیس بوده است.

قطعه میله فوق ، قطره ای شکل و از جنس نقره با عیار بالا است و بررسی های تاریخی نشان دهنده این است که این قطعه فلزی در خانه یک بازرگان فنیقی در لبنان تولید شده است. مقدار نسبتاً بالای نقره 98.54% بیانگر این است که نقره این مصنوع میله ای بسیار تصفیه شده است و همچنین بالاترین درجه ظرافت را که یک طلافروش در دوران فرعون قادر به دستیابی به آن بود ، را ارائه می دهد. وزن آن 41.55 گرم است که 8.7 درصد از وزن استاندارد 45.5 گرم متفاوت است ، این کاهش وزن می تواند بدلیل وزن (دبی deben) مصر باستان یا تقلب فرد سازنده باشد. همانطور که از دوره های دیگر عددی می دانیم ، چنین انحراف وزنی کاملاً قابل قبول تلقی می گردد. 

مهر ضربی روی میله به وضوح دیده می شود و به شکل کوزه است و نام فرعون توت‌عنخ‌آمون را به خود اختصاص داده است که از او به عنوان حاکم هلیوپولیس (Heliopolis) در مصر یاد می کنند. توت‌عنخ‌آمون بین سالهای 1345 تا 1327 B.C پادشاهی کرد.

سیستم پولی مصر

مصریان کاملاً یک سیستم پیچیده پولی مشابه ساکنان بین النهرین داشتند. آنها اقتصاد متنوع و سیستم حسابداری پیچیده ای داشتند که در زندگی روزمره اقتصادی خود مورد استفاده قرار می دادند. به نظر می رسد این میله نقره ای از همان سیستم پولی ، که ممکن است از آن به عنوان وسیله پرداخت استفاده شود ، کاملاً در تصویر تجارت روزانه جای می گیرد. بنابراین جای تعجب ندارد که چنین میله های نقره ای با این اندازه که به عنوان یک سکه عمل می کردند وجود داشته است. مورخان و باستان شناسان می دانند كه میله های استاندارد شده از زمان برنز وجود داشته است. این قطعات اولیه برنز مطمئناً به عنوان قطعات استاندارد مواد اولیه معامله می شدند و شاید حتی به عنوان نوعی پول بدوی یا اولیه نیز مورد استفاده قرار می گرفتند.

نیم دبی (یا نیم دبه) چه ارزشی داشت؟

بر اساس منابع موجود ، میله ای با وزن نیم دبی (deben) ، مشخص می کند که این میله بر مبنای یک واحد وزن مطابق با واحد پولی موجود در مصر باستان صادر شده است. بنابراین ، با در نظر داشتن این موضوع ، شاید مجبور شویم شروع پیدایش سکه را از 633 پیش از میلاد که تا کنون به لیدیه یونان تعلق داشته به هزاره پیش از میلاد منتقل کنیم.

یک فرد مصری با نیم دبی (half deben) در بازار مصریان در زمان فرعون توت‌عنخ‌آمون چه چیزی می توانست بخرد؟

از فهرست مالیاتی که به دستور رامسس سوم (1188 پیش از میلاد) ساخته شده ، بدست آمده. و همچنین از موارد دیگر ، از جمله درآمد حاصل از استخراج مس (26.320 دبی) ، کتان (3722 دبی) ، بخور دادن ، عسل و روغن (در کل 1،047 دبی) ، غلات (309.950 دبی) ، کتان (64000 دبی) و پرندگان آبی (289.530 دبی). می توانیم خلاصه کنیم که میله های نقره ای کوچک به ارزش نیم دبی ، مقدار اندکی قدرت خرید داشته اند، اما آنقدر ناچیز هم نبوده اند ، زیرا بازهم تأمین کننده کالا یا کالاهایی برای خریداران در بازار بوده اند.

تهیه شده توسط «ناصر فرحی» در وبسایت «سکه ها»

منابع:

Manfred Gutgesell, Arbeiter und Pharaonen. Wirtschafts- und Sozialgeschichte im Alten Ägypten. Hildesheim 1989.

David M. Schaps, The Invention of Coinage and the Monetization of Ancient Greece. Ann Arbor 2007.

Michel Valloggia, Note sur deux lingot d’argent de Toutânkhamon, Revue d’égyptologie 68 (2017-2018), pp. 141–152.

ویکی پدیا انگلیسی و فارسی

Numismatica Genevensis