ترین های سکه ماشینی ایران

همیشه برای افراد مختلف با هر دیدگاه و منطق یا هر زبان و نژاد، دانستن این موضوع که چه چیزی یا چه کسی خاص تر است جذاب و قابل توجه بوده به طوری که در گوشه و کنار جهان واژه "ترین" شناخته شده و یادآور جذابیت است. مثلاً بلندقدترین و کوتاه قامت ترین انسان جهان و تقابل بین آنها جالب توجه است و بیندگان بیشماری را به خود جذب می کند. شاید برای مجموعه داران سکه کشور، شناخت "ترین های سکه های کشور" جالب و جذاب باشد. امیدواریم که این مطلب مورد توجه شما عزیزان و کاربران پایگاه سکه ها قرار گیرد.

ترین از نظر زمان

نخستین سکه

سری سکه های 1281 هـ.ق (1243 خورشیدی) توسط موسیو (آقای) داوس در پاریس طراحی و ضرب گردید. سکه های ضرب شده او را می توان به عنوان نخستین سکه های ماشینی ایران دانست. این سکه ها به سرمشق سکه های ماشینی ایران تبدیل شد. اما نکته اینجاست که این سکه ها به عنوان نمونه ضرب گردید و در چرخه پولی قرار نگرفت. نخستین سکه های ماشینی ضرب شده در ایران مربوط به سال 1293 هـ.ق (1254 خورشیدی) می باشد. این سکه ها با راه اندازی ضرابخانه ماشینی تهران در سال 1293 هـ.ق توسط آقای فرانز پشان اترشی بصورت آزمایشی ضرب گردید. او در ضرب این سکه ها از قالبهای اولیه سال 1281 هـ.ق (طراحی شده توسط داوس) استفاده کرده است. به همین دلیل سکه های ضرب شده پشان از سکه های ضرب شده داوس قابل تشخیص نیست. اما دو سکه 50 و 500 دیناری 1293 وجود دارد که پشان در اواخر همان سال طراحی و ضرب کرده است. این دو سکه را می توان به عنوان نخستین سکه های ماشینی ایران دانست که در ایران ضرب گردیده است.

آخرین سکه ضرب شده تا این لحظه

آخرین سکه ی ضرب شده کشور تا این لحظه سکه 1000 ریال شاهچراغ سال 1393 می باشد.

ترین از نظر قطر

بزرگترین سکه

سکه 5 ریال رضا شاه پهلوی در سال 1310 تا 1313 خورشیدی ضرب گردید. این سکه با قطر 37 میلیمتر از تمامی سکه های ماشینی ایران بزرگتر می باشد.

کوچکترین سکه

همه سکه های ربعی (ناصرالدین شاه ، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه، احمد شاه قاجار و رضا شاه پهلوی) در حدود 15 میلیمتر قطر دارند. در نتیجه سکه ربعی (بدون احتساب تاریخ) کوچکترین سکه ماشینی ایران محسوب می شود.

ترین از نظر وزن

سنگین ترین سکه

در زمان پهلوی اول، بنا بر قانون جدید تغییر واحد پولی کشور مصوب 27 اسفند 1308 خورشیدی، می بایست سکه 5 ریال با وزن 25 گرم نقره و با عیار 828 ضرب گردد. از این سکه به عنوان سنگین ترین سکه ماشینی ایران نام برده می شود.

سبکترین سکه

سکه های شاهی قاجار معمولاً کمتر از یک گرم وزن دارند. در بین این سکه ها، شاهی احمد شاه با وزنی در حدود نیم گرم، سبکترین سکه ماشینی ایران محسوب می شود.

ترین از نظر ضخامت

ضخیم ترین سکه

سکه 200 دینار ناصرالدین شاه، با ضخامتی نزدیک به 3.3 میلیمتر ضخیم ترین سکه ماشینی ایران است.

باریکترین سکه

سکه شاهی احمد شاه با ضخامتی حدود 0.3 میلیمتر به عنوان باریکترین سکه ماشینی ایران معرفی می شود.

ترین از نظر ظاهر

زیباترین سکه

در این بخش با توجه به سلیقه های مختلف افراد، هر سکه ای می تواند زیباترین باشد. اما در بین همه سکه ها یک سکه به عنوان زیباترین سکه ایران انتخاب گردیده است. ملاک این انتخاب عواملی چون: طرح زیبا ، طراحی خوب و کیفیت ضرب بوده است.

سکه 2000 دینار 1323 مظفرالدین شاه قاجار زیباترین سکه ماشینی ایران می باشد.

زشت ترین سکه

ملاک انتخاب زشت ترین سکه ماشینی ایران عواملی چون طرح ضعیف، طراحی بد ، کیفیت ضرب نامناسب می باشد.

بر همین اساس سکه 2000 دینار خطی مظفرالدین شاه قاجار زشت ترین سکه ماشینی ایران می باشد.

ترین از نظر کمیت و قیمت مجموعه داری

کمیاب ترین و گرانبهاترین سکه

در این بخش سعی کردیم فقط سکه های رایج ماشینی مورد بررسی قرار دهیم. و سکه های نمونه به خودی خود از گستره سنجش ما حذف گردید. علت هم این است که بعضی از سکه های نمونه، هیچ گاه مورد خرید و فروش قرار نگرفته و قیمتی برای آن تعیین نشده است. از جمله این نمونه ها می توان به سکه ربعی 1319 تصویری مظفرالدین شاه قاجار اشاره کرد که تنها یک نمونه (با کمی تردید) از آن در موزه انگلستان وجود دارد. و تا به حال نمونه دومی از آن دیده نشده است.

در بین سکه های رایج که در ایران ضرب شده است، کمیاب ترین و گرانبهاترین سکه ماشینی ایران، سکه 5 قران ناصرالدین شاه می باشد.

فراوان ترین و ارزان ترین سکه

مطمعناً فراوان ترین سکه ارزان ترین سکه نیز می باشد. اما بعضی از سکه های فراوان از جنس نقره هستند که فلز آن به خودی خود دارای ارزش است. و نمی توان آن را ارزان پنداشت. نکته دیگر آن است که سکه باید حتماً بانکی باشد. پس فراوانی و ارزانی سکه های غیر بانکی ملاک انتخاب نمی باشد. فراوانترین و ارزانترین سکه ماشینی ایران، 1000 ریال شاه چراغ می باشد. که به راحتی و ارزانی در دسترس مجموعه داران قرار می گیرد.

ترین از نظر ارور (اشتباه) ضرب

پُر ارور (اشتباه) ترین سکه

تجربه نشان داده است که سکه 2000 دینار خطی مظفرالدین شاه ، پر ارور ترین سکه ماشینی ایران می باشد. بشکلی که تمامی ارورهای شناخته شده در علم سکه شناسی در این سکه ها دیده شده است. و شما می توانید گلچینی از ارورها و اشتباهات گوناگون ضرب مانند چرخش ها ، خارج از مرکز ، مکررها ، گرفتگی و فرسایش قالب ، ارورهای تاریخ، پولکهای ناقص و متفاوت از نظر اندازه و ضخامت ، سورشارژ های تاریخ و ... را در بیشتر این سکه ها مشاهده کنید.

سکه دیگری که دارای جاذبه خاص است، سکه شاهی سه تاریخه احمد شاه قاجار می باشد. روی این سکه تاریخ 1339 و پشت سکه تاریخ 1341 و 1328 نقش بسته است.

کم ارور (اشتباه) ترین سکه

معمولاً سکه هایی که خارج از ایران ضرب شده اند کم اشتباه و دقیق بوده است. و سکه هایی که در تیراژ اندک و تنها در مدت یک یا دو سال ضرب شده است خود به خود احتمال بروز اشتباه در آنها کمتر می باشد. به همین دلیل این عوامل را ملاک انتخاب قرار نداده ایم و سکه هایی که بیش از 10 سال متوالی ، تیراژ بالا و ضرب ایران بوده اند را مورد بررسی قرار داده ایم.

سکه 250 ریالی دو تیکه از سال 1372 الی 1382 یعنی 11 سال متوالی ضرب شده است و تیراژ ضرب در آن بسیار بالا بوده است. اما به جرات می توان گفت ، این سکه کمترین ارور را در بین سکه های ماشینی ایران دارا است.

ترین از نظر محبوبیت بین مجموعه داران

محبوب ترین سکه

محبوب ترین سکه ماشینی در نزد مجموعه داران ایران سکه ی ربعی 1315 رضا شاه پهلوی است. این سکه در بین فروشندگان ، پرفروشترین سکه محسوب می شود، که خود نشانگر محبوبیت این سکه است. قدمت 78 ساله ، جنس نقره، زیبایی و به ویژه قیمت اندک آن عواملی هستند که تمامی مجموعه داران تازه کار تا حرفه ای را جذب خود می کند.

محمدعلی شاه قاجار، به دلایل سیاسی شاه منفور زمان خود بوده است. مردم آن زمان سکه های تصویری او را نابود می کردند تا تصویری از این پادشاه منفور برجای نماند. امروزه سکه 2000 دینار تصویری محمدعلی شاه یکی از کمیابترین سکه های ماشینی ایران می باشد. به همین دلیل برخلاف زمان او، مجموعه داران امروزه علاقه زیادی به داشتن این سکه دارند.

بی اهمیت ترین سکه

هر سکه ای که به هر طور رسمی (سال، ارور ، واریته) ضرب شده باشد، برای مجموعه داران دارای اهمیت است.

ترین از نظر چرخه پولی

پُر کاربردترین سکه

منظور از پرکاربردترین یا پرمصرف ترین ، مدت زمان وجود یک سکه در چرخه پولی یک کشور می باشد. سکه 50 دینار 1293 ناصرالدین شاه از سال ضرب تا زمان رضا شاه پهلوی در چرخه پولی ایران حدود 57 سال مورد استفاده قرار گرفته است.

کم کاربردترین سکه

سکه یک ریال دماوند در سال های 1371 الی 1374 ضرب گردید. و به بانکهای عامل جهت توزیع در چرخه پولی ارسال گردید. از آنجایی که این سکه در آن سالها در بازار قدرت خریدی نداشت، مورد تقاضای مردم قرار نگرفته و خود به خود از چرخه پولی حذف گردید. در سال 1376 بانک مرکزی سکه یک ریالی دیگری نیز ضرب نمود که حتی جهت توزیع به بانکها هم ارسال نگردید. در سالهای اخیر طی اقدامی فرهنگی، بانک مرکزی پک های کلکسیونی ای را روانه بازار نمود. در این پکها علاوه بر سکه های دیگر، سکه های 1 ریالی دماوند سالهای 1371 الی 1374 قرار داشتند. نکته جالب اینجاست که سکه یک ریال دماوند 1376 نیز در بین این پکها عرضه شده است.

سید مهدی موسوی

پایگاه سکه ها - sekeha.com