نگاهی به نخستین موزه شبکه بانکی کشور

موزه بانک سپه ، میراث ماندگار

در دوره ای از تاریخ که ایران جولانگاه بانک های خارجی بود با تاسیس نخستین بانک ایرانی قدمی در راه تحکیم اقتصاد کشور برداشته و شالوده محکم اولین بانک ایرانی به نام بانک پهلوی قشون ریخته شد. بر طبق اساسنامه ، این بانک برای ترفیه حال و رفع احتیاجات صاحب منصبان و افراد قشون و تسهیل استفاده مشارالیهم از سرمایه خود در سال 1304 هجری شمسی در تهران تاسیس شد.

بانک پهلوی قشون تاسیس 1304

هسته اولیه تشکیل موزه بانک سپه در نیمه دوم دهه 30 شمسی به کوشش سپهبد فرج الله آق اولی مدیر عامل وقت بانک سپه با خرید مجموعه آثار از مجموعه داران و جمع آوری آثار اهدایی شکل گرفت و با کمک سرکار خانم ملکزاده بیانی سکه شناس و برخی از اعضای انجمن آثار ملی نظیر دکتر مصطفوی شناسایی و آماده نمایش گردید در سال 1352 هجری شمسی موزه به صورت رسمی در طبقه همکف ساختمان ادارات مرکزی بانک سپه واقع در جنوب شرقی میدان مشق تهران افتتاح شد.

سردر جدید موزه بانک سپه

نظر به اینکه ساختمان اولیه موزه پاسخگوی تمامی نیازهای موجود نبود پس از گذشت 4 دهه از فعالیت موزه بر اساس درخواست اداره کل روابط عمومی و موافقت هیات محترم مدیره بانک ، فضایی بالغ بر یک هزار مترمربع در قالب سه سالن نمایشگاهی ، کارگاه مرمت ، سالن همایش ، فروشگاه ، مخزن و سایر فضاهای اداری به موزه اختصاص یافت و ساختمان جدید موزه در 14 اسفند سال 1395 شمسی افتتاح گردید.

نمای داخلی موزه بانک سپه ، گالری سکه

گالری سکه: در گالری سکه موزه بانک سپه بازدیدکننده با سیر تکامل و تحول سکه از شروع مبادلات قبل از کشف فلز ، استفاده از شبه پولها و حلقه های مبادلاتی ، نخستین سکه های ضرب شده در آسیای صغیر تا سکه های معاصر ایران آشنا خواهد شد.

از ویژگی های بارز بخش سکه موزه بانک سپه غنای مسکوکات موجود و وجود سکه های نایاب و کمیاب در دوره های مختلف تاریخی قبل و بعد از اسلام و مسکوکات خاندان های محلی ایران می باشد.

نمای داخلی موزه بانک سپه ، گالری سکه

با ساخت ماکت ضرابخانه در این گالری، کودکان و دانش آموزان عملاً با شیوه تولید سکه چکشی در طول تاریخ آشنا خواهند شد.

بیش از بیست هزار سکه در موزه بانک سپه کارشناسی و مستند نگاری شده اند و از این تعداد حدود سیزده هزار سکه در کارگاه مرمت موزه مرمت گردیده است ، علاوه بر این موارد ، کارشناسی مسکوکات مراجعین و مجموعه داران ، همکاری با دانشجویان و پژوهشگران ، شرکت در همایش های علمی و تخصصی ، تالیف مقالات و کتب مرتبط و عضویت در مجامع داخلی و بین المللی نظیر کمیته ملی موزه ها (ایکوم) از فعالیت های مرتبط با این بخش از موزه می باشد.

گالری تابلوهای نقاشی: یکی از بخش های فاخر موزه بانک سپه که برای نخستین بار پس از انقلاب اسلامی در معرض بازدید و رونمایی قرار گرفته است.

در موزه بانک سپه بیش از 50 عدد تابلو از نقاشان معاصر ایران وجود دارد که در دوره پهلوی و پس از انقلاب شکوهمند اسلامی به منظور استفاده در قسمت های مختلف بانک از هنرمندان خریداری شده است ، وجود این گنجینه نفیس نشان از درایت و همت مدیران بانک در دوره های مختلف به منظور قدر شناسی و پاسداشت هنر و هنرمند بوده که با خرید و حمایت از هنرمندان مانع از خروج این آثار ارزشمند از کشور گردیده اند.

نمای داخلی موزه بانک سپه ، گالری تابلوهای نقاشی

این تابلوهای ارزشمند در سنوات اخیر با تاکید مقام محترم عامل مبنی بر حفظ و تجمیع سرمایه های ارزشمند بانک به مرور به موزه بانک منتقل و در موزه ثبت و مستند نگاری شدند و پس از مرمت و پاک سازی در گالری تابلوهای نقاشی به نمایش در آمدند.

در گالری نقاشی موزه تابلوهای زیبایی از نقاشان مشهور ایران نظیر سهراب سپهری ، ایران درودی ، رضا مافی ، صادق تبریزی ، ناصر اویسی ، داوود امدادیان ، حسین زنده رودی ، محمد احصایی ، حسین کاظمی ، محسن سهیلی ، مسعود عرب شاهی ، حسین محجوبی ، سیراک ملکنیان و سایر نقاشان برجسته ارامنه وجود دارد که دارای ارزش مادی و معنوی بالایی هستند.

گالری بانک سپه به روایت تاریخ: گالری سوم موزه بانک سپه با عنوان (بانک سپه به روایت تاریخ) تاکید مستقیم بر قدمت و اصالت نخستین بانک ایرانی دارد ، در این بخش برای نخستین بار در کشور فضای یکی از شعب قدیمی بانک با استفاده از تندیس و دکور و وسایل و ادوات مورد استفاده در شعب قدیمی ، بازسازی و بازدید کننده را در محیط شعبه قدیمی بانک سپه قرار می دهد.

نمای داخلی موزه بانک سپه ، گالری بانک سپه به روایت تاریخ

اسناد و تصاویر موجود در این بخش معرف قدمت و روند شکل گیری نخستین بانک ایرانی و تحولات ساختاری آن در طول 93 سال سابقه درخشان بانک سپه است.

سند حکم قشونی تاسیس بانک در سال 1304 شمسی ، اساسنامه بانک ، نمودار سازمانی و ارکان بانک سپه ، دفترچه نمونه امضا ، آئین نامه های استخدامی ، گزارش ها و نامه های مدیران بانک به رضاخان و سایر مقامات ، شاهنامه و تفنگ تیر خورده کاظم خان شروری در جنگهای آذربایجان ، نامه تشکر کسبه تبریز به مدیر عامل وقت بانک سپه به دلیل نقش مثبت بانک در غائله آذربایجان، نمونه چک های قدیمی بانک ، دفترچه حساب پس انداز امام خمینی (ره) و آیت الله گلپایگانی و عکس هایی از برگزاری مراسم مختلف در بانک سپه قبل و بعد از انقلاب از آثار به نمایش در آمده در این گالری می باشند.

منتشر شده در «پایگاه سکه ها»

نوشته «احسان احمدی نایینی» کارشناس موزه بانک سپه