پرسش: آشنایی با روش های علمی پاکسازی و تمیزکاری اشیای نقره ای کدر و سیاه شده بازگشت

نقره وقتی در معرض هوای شهری و محیط آلوده قرار می گیرد به تدریج به دلیل تشکیل لایه نازکی از سولفور نقره بر روی سطح آن تیره و کدر و سیاه می ‏گردد.
به همین دلیل اشیای نقره ای براق را بایستی دائما تمیز نمود. گوگردی که باعث تیرگی نقره می شود، به صورت سولفور هیدروژن در هوا حمل شده و بر ‏اشیای نقره ای اثر می گذارد و یاعث سیاه شدن آنها می شود. علاوه بر این رنگ های ارزان قیمتی که در ساختمانها بکار می رود ممکن است حاوی ناخالصی ‏گوگرد باشند.

تیرگی نقره را به سادگی می توان با استفاده از پارچه های نرم آغشته به مواد ساینده و پودر های ساینده برطرف و پاک نمود ولی از این روش برای ‏اشیای نقره ای قدیمی و یا آثار نقره ای که دارای تزئینات ظریف می باشند و یا سکه ها هرگز نبایستی استفاده نمود چون موجب آسیب به تزئینات و نقوش آنها ‏خواهد شد.
این موضوع در مورد اشیایی که با لایه نازکی از نقره آبکاری شده اند نیز صادق است. چون این روش موجب آسیب به لایه آبکاری نقره می گردد.
در ‏این گونه موارد یکی از بهترین روشها برای تمیزکاری، مالش مرتب پارچه نرمی همراه با مقدار کمی گچ فرانسوی نرم به سطح اثر نقره ای تیره شده است برای ‏تاثیر بهتر و بیشتر می توان گچ را با الکل متیل حاوی چند قطه آمونیاک به صورت خمیر درآورد و استفاده نمود.
از روش الکتروشیمیایی نیز می توان برای ‏پاکسازی اشیای نقره ای سود جست، برای این کار نقره را در تماس با ورق فویل آلومینیم قرار داده و روی آن، محلول رقیق سود سوز آور و یا کربنات سدیم می ‏ریزیم و کمی صبر می کنیم تا محلول اثر کرده و لایه نازک کدی و سیاه شده را پاک نماید و سپس شی را در زیر آب جاری شستشو می دهیم و بعد با یک پارچه ‏نرم و مقداری پنبه سطح شی را تمیز و پولیش می دهیم.
اگر قشر کدر شده سطح نقره سطحی باشد می توان برای تمیزکاری از محلول شیمیایی سیلور دیپ ‏‎ ‎Silver Dip‏ برای این کار استفاده نمود. پس از خاتمه کار نیز لازم است شی کاملا با آب جاری شسته و سپس خشک و تمیز شود.

برای جلوگیری از کدر و سیاه ‏شدن اشیای نقره ای بایستی به هر شکل ممکن از حضور گوگرد و ترکیبات آن در مجاورت اشیای نقره ای جلوگیری نمود.
بهترین روش برای این کار که بسیار ‏هم ساده است، پیچیدن چنین اشیایی در داخل چندین لایه کاغذ نازک تیشوی ژاپنی است و یا در صورت عدم دسترسی به این کاغذها، قرار دادن اشیای نقره ای ‏داخل کیسه های زیپ کیپ شفاف پلی اتیلن است تا هوا به داخل آنها نفوذ نکرده و باعث کدر شدن آنها نشود.
از دیگر روش های مرسوم در موزه ها برای این ‏کار پوشش دادن سطح اشیای نقره ای با این لایه نازک از محلول لاک شفاف است که میتوان با اسپری کردن و یا قلم مو بر روی اشیای نقره ای کشید و در ‏صورت لزم هم می توان آن را با حلال به سادگی در سطح شی پاک نمود.

امیدوارم مطالب فوق برای دوستان و علاقه مندان به اشیای تاریخی و مجموعه داران عزیز مفید فایده باشد
‏( خلاصه و تخلیص و تدوین شده بر اساس کتاب حفاظت و نگهداری آثار هنری، نوشته هارولد پلندلیت، مسئول ازمایشگاهی تحقیقاتی موزه بریتانیا و مدیر مرکز ‏بین المللی مرمت گنجینه های فرهنگی یونسکو در رم)‏