گنجینه سکه رضوی

موزه های آستان قدس رضوی 

آستان قدس رضوی یکی از مجموعه های بزرگ موزه ای در ایران است که بناهای تاریخی آن جلوه گر شش قرن تزئینات و معماری دوره اسلامی و اشیای تاریخی آن نشان دهنده انواع هنرها و صنایع دستی ساخته شده طی ده قرن گذشته می باشد.

تاریخچه موزه

آثار تاریخی ساخته شده یا وقف شده برای حرم مطهر پس از استفاده، طی سده های گذشته در خزانه نگه داری می شده و سیاهه های اموالی موجود در بخش نسخ خطی آستان قدس نشان دهنده فهرست برداری منظم کارگزارن در دوره های گذشته می باشد. در سال 1315 اتاق های فوقانی شمال غربی صحن نو (آزادی) و جنوب شرقی صحن کهنه (انقلاب اسلامی) که به یکدیگر متصل بوده به خزانه و محل نگه داری اشیاء اختصاص یافت. دفتر یادداشت مراجعان نشان می دهد که این مجموعه از سال 1316 تا 1321 مورد بازدید بسیاری از فرهیختگان و مقامات ایرانی و مستشرقین خارجی قرار گرفته است.

در چهاردهم آذر ماه سال 1316 شمسی سنگ بنای ساختمان موزه در قطعه زمینی به مساحت 5700 مترمربع در مشرق مسجد گوهرشاد و کنار مقبره شیخ بهایی رسماً گذاشته می شود. این بنا که نقشه آن را «آندره گدار» ترسیم نمود توسط «مهندس کنتراتیف» و «بیوک قهرمانی» در سه طبقه، یک طبقه زیرزمین و دو طبقه فوقانی به مساحت 1034 مترمربع ساخته و در سال 1324 افتتاح شد. هم زمان با ساخت بنای موزه از «مهدی بهرامی» مدیر وقت موزه ایران باستان برای انتخاب و آماده سازی اشیاء موجود در خزانه، دعوت شد. در سال 1351 اشیاء موزه به محل تالار تشریفات آستان قدس، واقع صحن موزه منتقل شد و بنای جدیدی برای موزه در ضلع جنوبی حرم مطهر در دستور ساخت قرار گرفت. ساخت این بنا برای موزه و کتابخانه آستان قدس، از سال 1353 توسط «شرکت ماهساز» و زیر نظر شرکت مهندسی «داریوش بوربور» آغاز شد و تا سال 1355 خاتمه یافت. این موزه شامل دو تالار در یک طبقه، به مساحت حدود 1300 متر مربع بود که دکوراسیون داخلی و تجهیز آن توسط «شرکت فرانسوی ژانسن» اجرا شد و اشیاء متنوعی مانند: قالی، ظروف، سلاح ها، و برخی اشیاء و اجزاء معماری حرم مطهر مانند وسایل روشنایی و محراب ها و درهای حرم در آن به نمایش گذاشته شد.

پس از انقلاب اسلامی آستان قدس رضوی با رویکرد توسعه امور فرهنگی و با هدف تکریم واقفان 14 گنجینه تخصصی به مجموعه افزود. نمایش آثار در این گنجینه ها موجب گسترش سنت حسنه وقف و اهدای اشیای بسیاری توسط زائران و مجموعه داران بااخلاص، در سال های اخیر به آستان قدس رضوی، و در نتیجه توسعه موزه ها شد. در حال حاضر موزه های آستان قدس در چهار ساختمان مستقر هستند و اشیای به نمایش درآمده در آن ها شامل آثار تاریخی حرم مطهر و میراث آستان قدس، اشیای وقف و اهدا شده، همچنین اشیای خریداری شده برای تکمیل مجموعه ها می باشد.

گنجینه سکه 

این بخش در سال 1388 مستقل شد و بیش از 2600 سکه شامل حلقه های مبادلاتی، سکه های لیدیه، هخامنشی، مقدونی، سلوکی، شاهان پارس، اشکانی، الیمایی، خاراسن، ساسانی، هپتالیان، هندوسکایی، هندوپارتی، باختری، هون ها، شاهان ارمنستان، شاهان باختر، کوشانیان، و سکه های بعد از اسلام شامل روم شرقی (بیزانس)، عرب ساسانی، و اموی، عباسی، سامانیان، صفاریان، امرای طبرستان، طاهریان، فرمانروایان بنی دلف، باینجور، علویان طبرستان، بنی سعلوکی، آل زیار و آل بویه، غزنویان، بنی کاکویه، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، غوریان، ایلخانان مغول، و دست نشانده، اتابکان موصل، اتابکان زنگی، و بنی زنگی (سنجار و جزیره)، اتابکان یزد، آل مظفر و آل جلایر، سربداران، تیموریان، مرعشیان طبرستان (سادات حسینی مازندران)، امرای آق قوینلو و قراقیونلو، امرای آل کیا، امرای آل مشعشعیان، صفوی، افشاری، دُرّانی، زندیه و قاجاریه، عثمانیان، پهلوی و دوره جمهوری اسلامی در این بخش وجود دارد که بیش از 500 عدد از آن ماشینی و مابقی چکشی هستند. همچنین سکه های ماشینی 50 کشور جهان نیز در این مجموعه به نمایش درآمده است.

سکه های نقره یادبود ولایت عهدی به تاریخ 202، 203 و 204 هجری قمری ضرب شهرهای سمرقند ، اصفهان و محمدیه (شهر ری) از آثار مهم و ارزشمند این گنجینه هستند.

جغرافیای موزه

یکی از مجموعه های تخصصی ای که در ساختمان موزه مرکزی واقع است، گنجینه سکه و مدال آستان قدس رضوی می باشد که با فضای نمایشی 150 متر تعدادی از سکه های نفیس ایران و 50 کشور جهان را به معرض دید عموم قرار داده است. موزه مرکزی آستان قدس رضوی به غیر از گنجینه سکه ، شامل موزه تاریخ حرم رضوی، گنجینه تمبر و تاریخچه پستی، گنجینه اسکناس، گنجینه هنرهای تجسمی، گنجینه آبزیان، گنجینه نجوم، گنجینه ساعت، گنجینه مدال، گنجینه سلاح و گنجینه ظروف نیز می شود. و در مساحت حدود شش هزار متر مربع و در چهار طبقه آماده خدمت رسانی به بازدیدکنندگان می باشد.

مشخصات موزه

• تاسیس: 1324 خورشیدی (گنجینه سکه سال 1388 مستقل گردید)
• موسس: آستان قدس رضوی
• مکان: مشهد
• نشانی: خراسان رضوی ، مشهد ، حرم مطهر ، ساختمان موزه مرکزی
• تلفن: 05132241105
• وب سایت: museum.aqr.ir
• روزهای بازدید: همه روزه ، به استثنای سه روز عاشورا، بیست و یکم ماه مبارک رمضان و سیزدهم فروردین
• ساعات بازدید: 8 الی 17:45 دقیقه ، ایام نوروز و تابستان 8 الی 20:45
• بهای بلیت: 1000 الی 2000 تومان
• عکاسی: -

عزیزانی که از «گنجینه سکه رضوی» بازدید به عمل آورده اند، می توانند تجربه خود را از طریق فرم زیر با دیگران به اشتراک گذارده و به این موزه امتیاز بدهند.